Trong khuôn khổ lễ trao giải cuộc thi "Lắng nghe người dân hiến kế" lần 5, Báo Người Lao Động đã tổ chức tọa đàm "Chuyển đổi số (CĐS) trong quản lý đô thị: Xu hướng và giải pháp cho TP HCM".

Nhiều thách thức

Tổng quan về tình hình CĐS trong quản lý đô thị tại TP HCM, Giám đốc Trung tâm CĐS TP HCM Võ Thị Trung Trinh cho biết dữ liệu phục vụ quản trị đô thị thành phố gồm nhiều lớp, như xây dựng, giao thông, đất đai, môi trường… Đây là nội dung mà thành phố đang làm với Ngân hàng Thế giới và Trung tâm CĐS TP HCM đang hoàn thiện.

Tuy nhiên, dữ liệu hiện nay vừa chưa đầy đủ vừa chưa liên thông, kết nối. Do đó, phải đặt ra tổng thể để chuyển đổi, đầu tư đồng bộ. Đây vừa là hiện trạng vừa là định hướng. "Muốn đẩy mạnh CĐS thì cái gốc để giải quyết triệt để là tạo lập dữ liệu và duy trì cập nhật thường xuyên bằng hệ thống thông tin chuyên ngành, trên cơ sở đó ứng dụng công nghệ" - bà Võ Thị Trung Trinh thông tin.

Ông Lê Nguyễn Trường Giang, Viện trưởng Viện Chiến lược CĐS - Hội Truyền thông số Việt Nam, nhìn nhận điểm nghẽn rất lớn trong CĐS là dữ liệu. Chúng ta có rất nhiều dữ liệu nhưng không phải dữ liệu nào cũng dùng được. Cần phải xây dựng một kiến trúc dữ liệu nền tảng, cho phép đồng hợp, cộng hưởng được cả dữ liệu thực tế và dữ liệu số. Đây là dữ liệu dùng chung, có thể đồng kết nối, chia sẻ, thu thập, xử lý, phân tích và sử dụng.

Từ thực tiễn của ngành, ông Võ Khánh Hưng, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP HCM, chỉ ra những thách thức khi CĐS, như: dữ liệu mảng vận tải chưa tích hợp lên cơ sở dữ liệu của TP HCM; cơ chế, chính sách thu hút nguồn nhân lực trong lĩnh vực này... Việc đầu tư thông qua các dự án để nâng cấp, bổ sung công nghệ thông tin ở ngành giao thông cũng chưa mạnh.

Để giải quyết vấn đề, theo ông Hưng, cần cả thể chế, chính sách và công nghệ. Mặt khác, để tích hợp và chia sẻ dữ liệu thì quy định pháp lý rất cần thiết.

Cần nhận thức đúng

Ông Lê Nguyễn Trường Giang cho rằng CĐS không phải là công nghệ thông tin hay dự án công nghệ thông tin mà là một phương thức phát triển mới để thay đổi cách thức phát triển. Do đó, việc đầu tiên là cần nhận thức đúng về CĐS. Trong đó, lãnh đạo phải là người đầu tiên thay đổi nhận thức về CĐS.

Đồng quan điểm, bà Võ Thị Trung Trinh lưu ý nhận thức đúng về CĐS rất quan trọng. Hiện nay, nhiều đơn vị triển khai các hệ thống dữ liệu. Vấn đề đặt ra là giải pháp nào cho các sở cùng triển khai đồng bộ, để dữ liệu chia sẻ, kết nối, sử dụng được.

Dẫn trường hợp Singapore nhiều năm trước gặp những vấn đề như TP HCM hiện nay, bà Võ Thị Trung Trinh cho rằng trước mắt, thành phố cần tập trung dữ liệu đất đai và xây dựng. "Singapore đặt ra một lộ trình dài, chiến lược quốc gia thông minh để có kết quả như hôm nay. Nếu chúng ta làm tốt từng việc, chạy trên nền dữ liệu chính xác thì sẽ hiệu quả" - bà Võ Thị Trung Trinh nhìn nhận.

Trao đổi tại tọa đàm, ông Lý Minh Tuân, Trưởng Phòng Công nghệ thông tin - Sở Thông tin và Truyền thông TP HCM, cho biết TP HCM đang hướng đến triển khai một số giải pháp công nghệ tiên tiến để tối ưu hóa quá trình thu thập, phân tích dữ liệu nhằm đưa ra các quyết định nhanh chóng, chính xác trong quản lý đô thị. Trong đó, tiếp tục phát triển và mở rộng Trung tâm Dữ liệu thành phố; xây dựng các cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ quản lý đô thị ứng dụng công nghệ GIS, BIM; xây dựng và triển khai các giải pháp, chính sách an ninh mạng tiên tiến...

Ông Vũ Văn Thái, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin tài nguyên - môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM, cho hay những năm qua, việc áp dụng công nghệ để hỗ trợ công tác quản lý tài nguyên, giám sát và quản lý chất lượng môi trường tại TP HCM được lãnh đạo sở rất quan tâm. Đơn vị đã và đang triển khai hệ thống giám sát phương tiện vận chuyển chất thải rắn; xây dựng hệ thống thông tin môi trường…

Ở góc nhìn khác, chuyên gia về trí tuệ nhân tạo (AI) Lê Dương Lâm nhận định lợi thế lớn của AI là thu thập dữ liệu, tạo ra kịch bản tối ưu, tích hợp đô thị, giao thông và những ngành kinh tế - xã hội khác...

PGS-TS Vũ Anh Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giao thông vận tải Việt Đức - Trường Đại học Việt Đức, đề xuất TP HCM cần có quy hoạch tổng thể về giao thông thông minh, xác định được tầm nhìn, mục đích, mục tiêu, các giải pháp, lộ trình để tránh lãng phí. Từ đó, tập hợp được nguồn lực đầu tư, tạo ra đột phá trong quá trình triển khai; đồng thời tăng cường hợp tác đầu tư PPP (đối tác công - tư) để tạo ra những giá trị mới.

Phát biểu kết luận tọa đàm, TS - nhà báo Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động, đúc kết đa số chuyên gia nhận định cần thống nhất nhận thức về CĐS trong quản lý đô thị từ lãnh đạo cấp cao cho đến người dân. Cùng với đó, nâng cao kiến thức về ứng dụng công nghệ số trong quản lý đô thị cho đội ngũ cán bộ quản lý; chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, có cơ chế thu hút nguồn nhân lực cho lĩnh vực CĐS. Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách và tạo hành lang pháp lý bài bản, dễ thực hiện.

Theo nhà báo Tô Đình Tuân, các ý kiến tại tọa đàm cũng thống nhất cần xây dựng cơ sở dữ liệu nền tảng; kết nối dữ liệu các đơn vị. Mặt khác, xây dựng lộ trình về CĐS trong quản lý đô thị; công nghệ phải kết hợp với việc nâng cao nhận thức của người dân đô thị thông qua chế tài nghiêm và tăng cường công tác truyền thông.